Mükemmeliyetçiliğin en az iki çeşidi vardır: uyarlanabilir ve uyumsuz. Uyumsuz ve uyumsuz olanın sosyal kökleri olduğu düşünülüyor.
Başlangıçta diyagramın ima ettiği gibi Mükemmeliyetçiliğin eylemlerimizi baltaladığı varsayılmıştı; tüm mükemmeliyetçilik uyumsuz olarak görülüyordu, o kadar basit değil aslında çünkü mükemmeliyetçiliğin çok boyutlu olduğu düşüncesi ortaya atılıyor.
Güney Alabama Üniversitesi'nden Paul Hewitt ve Gordon Flett yaptığı çalışma sonucunda mükemmeliyetçiliğin 3 alt ölçeğini geliştiriyor.
Kendine Yönelik
Başkasına Yönelik
Sosyal Olarak Belirlenmiş
Kendine Yönelik; Mükemmele ulaşmak için gerçek dışı ve ulaşılması zor hedefler belirleyen kişilerdir. Kişi kendine yüksek beklentiler koyarak hata yaptığında hayal kırıklığına uğrar ve kendini sürekli eleştirir.
Başkalarına Yönelik; Ulaşılması zor ve gerçekçi olmayan beklentilere başkalarının da uymasını bekleyen kişilerdir. Başkalarına iş vermez, yapılanları beğenmez, diğer kişilerin işlerinde hata bulurlar. Genel olarak öfkeli ve iletişim problemleri yalayan bireylerdir.
Sosyal Olarak Belirlenmiş; Başkalarının kendilerinden gerçekçi olmayan beklentileri olduğu inancı olan kişilerdir. Çevrelerindeki herkesten onay ve takdir görmek için çok yüksek standartlarda olmaları gerektiğine inanırlar. Genellikle öfke yaşarlar ve yüksek beklentilerin karşılamaması sonucu depresyon ve çevrelerinden tepki alma korkusu ile sosyal kaygı yaşayabilirler.
Kavramsal olarak mükemmeliyetçilik genel anlamda uyumsuz bir özellik olarak görülüyordu. Hangi biçimde olursa olsun mükemmeliyetçiliğin zararlı olduğu düşünülüyordu. Bununla birlikte Randy Forst tarafından geliştirilen başka bir çok boyutlu mükemmeliyetçilik ölçeği mükemmeliyetçiliğin altı alt ölçeği için iki temel boyut ortaya çıkarmıştır. Hatalarla ilgilenme, kişisel standartlar, ebeveyn beklentileri, ebeveyn eleştirisi, eylemlerden ve organizasyonlardan şüphe duyma, mükemmeliyetçiliğin bu iki geniş boyutu etiketlendi, olumlu çabalar ve uyumsuz değerlendirme kaygıları.
Hewitt ve Flett'in 3 tipi açısından Frost'un geniş olumlu çabalar boyutunun kendine ve başkalarına yönelik mükemmeliyetçiliğin yanı sıra kendi yüksek standartlar ve organizasyon alt ölçekleriyle ilişkili olduğunu buldu.
Frost'un araştırmasının ayrıca olumlu çabaların artan olumlu duygularla ilişkili olduğu ve depresyonla ilişkili olmadığı göstermiş.
Uyumsuz kaygıların ikinci geniş boyutu Hewitt ve Flett'in sosyal olarak belirlenmiş olan mükemmeliyetçiliği ile Frost'un hatalar, ebeveyn eleştirisi, beklentileri ve eylemlere ilişkin şüpheler konusunda kendi alt ölçekleriyle ilgilidir.
Uyumsuz kaygıların bu boyutunun daha yüksek düzeyde olumsuz duygu (Duygular) ve Depresyon ile ilişkili olduğu bulundu ve diğer araştırmalar uyumsuz kaygıların (sosyal olarak belirlenmiş olan mükemmeliyetçiliğin) erteleme, depresyon, intihar düşüncesi , düşük benlik saygısı ile ilişkili olduğunu göstermiştir. Kaygı, öz kontrol kaybı ve utanç.
Mükemmeliyetçi eğilimlerimizi destekleyen inançların çoğu, yaşamlarımız boyunca yerleşik hale geldi ve kırılması zor olabilir.
Dr Brene Brown diyor ki; "Mükemmeliyetçilik ve bu birincil düşünceyi besleyen kendine zarar veren ve bağımlılık yaratan bir inanç sistemidir. "
"Mükemmel görünürsem ve her şeyi mükemmel yaparsam acı verici utanç , yargılama ve suçlama duygularını önleyebilir veya en aza indirebilirim."
Mükemmeliyetçiliği yönetebilmek için;
Utanç direnci geliştirmek ve kendimiz için ve başkaları için daha az eleştirel hale gelerek mükemmelden yeterince iyiye geçmek
Ya hep ya hiç düşünce kalıbından uzaklaşmak
Gerçekçi hedefler ve beklentiler belirlemek
Mükemmel olmanın (hangi konuysa) artıları ve eksilerini belirlemek
Gelen eleştirileri ve yapılan hataları somut birer kazanıma dönüştürmeye çalışmak
Mükemmeliyetçilik ile alakalı Dizi ve Film Önerileri
Klinik Psikolog Yeliz Bayraktar Aymete
Comments